एजेन्सी । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले बिहीबार विश्व बजारमा उत्साह जगाउँदै अधिकांश देशमा करहरू अचानक रोकेका छन् । तर उनी महाशक्ति प्रतिद्वन्द्वी चीनसँगको कठोर व्यापार युद्धमा अगाडि बढाएका छन् ।
केही दिनको उथलपुथलपछि ट्रम्पले लगभग सबै राष्ट्रका लागि ९० दिनका लागि भन्सार शुल्क वृद्धि रोकिएको घोषणा गरेपछि वाल स्ट्रिट र एसियाभरिका स्टकहरूमा ठूलो उछाल देखियो ।
तर ट्रम्पले ‘सम्मानको कमी’ का कारण चीनमाथि कर बढाएर १२५ प्रतिशत पुर्याएको पनि बताए । बेइजिङले अमेरिकी आयातमा ८४ प्रतिशतको प्रतिशोधात्मक भन्सार शुल्क लगाएर प्रतिकार गरेको छ र यो बिहीबार मध्याह्न (०४०१ जिएमटी) पछि लागू भएको छ । यो विश्वका दुई सबैभन्दा ठूला अर्थतन्त्रबीचको बढ्दो गतिरोधमा अर्को नयाँ हमला हो ।
ट्रम्पले पत्रकारहरूलाई ‘तपाईं लचिलो हुनुपर्छ’ भन्दै भन्सार शुल्कहरूबाट पछि हट्ने कुरा अस्वीकार गरेका छन् । ‘मानिसहरू अलिकति रेखाबाट बाहिर उफ्रिरहेका थिए, उनीहरू यिप्पी भइरहेका थिए, अलिकति डराइरहेका थिए,’ ट्रम्पले भने । ‘यिप्पी’ खेलकुदमा स्नायुहरू क्षति वर्णन गर्ने शब्द हो ।
उनले आफ्नो निर्णय गर्नुअघि नै महत्त्वपूर्ण अमेरिकी बन्ड बजारको ‘धेरै जटिल’ अवस्था हेरिरहेको बताएका थिए । ‘मैले गत रात मानिसहरू अलि वाक्क भइरहेको देखेँ,’ उनले भने, ‘अमेरिकी स्टक बिक्रीको समयमा अमेरिकी बन्ड प्रतिफल बढ्दै जाँदा–अमेरिकी सार्वभौम सरकारी ऋणलाई सामान्यतया संकटको समयमा लगानीकर्ताहरूका लागि सुरक्षित आश्रयका रूपमा हेरिएको छ ।’
ट्रम्पले अहिले अमेरिकी सामानहरूमा प्रतिशोधात्मक भन्सार शुल्क फिर्ता लिन अस्वीकार गरेका चीनसहित सबै देशसँग व्यापार सम्झौता हुने भविष्यवाणी पनि गरेका छन् ।
‘चीनसँग एउटा सम्झौता हुन गइरहेको छ । तिनीहरू प्रत्येकसँग एउटा सम्झौता हुन गइरहेको छ,’ ट्रम्पले भने, ‘यद्यपि चिनियाँ नेताहरूलाई यसको बारेमा कसरी जाने भनेर थाहा छैन ।’ ट्रम्पले चिनियाँ भन्सार शुल्कहरू भन्दा अझ बढी ‘कल्पना गर्न नसक्ने’ पनि बताए ।
बेइजिङले थप वृद्धिको लागतको तौल गर्दा ब्लुमबर्गले चीनको शीर्ष नेतृत्वले व्यापार युद्धभन्दा पहिले नै बिरामी रहेको आफ्नो कमजोर अर्थतन्त्रलाई बढावा दिन थप प्रोत्साहनको योजना बनाउन बिहीबार बैठक गर्ने बताएको छ ।
चीनसँग द्वन्द्व
ट्रम्पले एक हप्ताअघि ‘मुक्ति दिवस’ भनेका विश्वव्यापी भन्सार शुल्कहरूको घोषणा गरेपछि बुधबार नाटकीय विश्रामअघि बजारहरू रोलरकोस्टर चढेजस्तै छन् ।
ट्रम्पले शनिबारदेखि लागु भएका सबै देशमा १० प्रतिशत आधारभूत भन्सार शुल्क लगाएका थिए । उनले चीन र युरोपेली संघ (इयु) जस्ता प्रमुख व्यापारिक साझेदारहरूमा उच्च दरहरू लगाएका थिए । तिनीहरूलाई उनले संयुक्त राज्य अमेरिकालाई धोका दिएको आरोप लगाएका छन् । ती भन्सार दरहरू बुधबार सक्रिय भएका छन् ।
तर बजार फेरि प्रभावित हुँदै जाँदा ट्रम्पले आफ्नो ट्रुथ सोसल नेटवर्कमा आश्चर्यजनक घोषणामा उच्च भन्सार शुल्कमा ‘मैले ९० दिनको भुक्तानीलाई अनुमति दिएको छु’, जबकि आधारभूत १० प्रतिशत रहनेछ भने ।
उनले ७५ भन्दा बढी देशले वार्ताका लागि सम्पर्क गरेपछि र कुनै प्रतिशोध नलिएपछि यस्तो निर्णय लिएको बताए ।
तथाकथित पारस्परिक भन्सार शुल्कअन्तर्गत २४ प्रतिशत कर लगाइएको जापानले यो समाचारलाई स्वागत गरेको तर अझै पनि वासिङ्टनले आफ्नो स्टिल र अटो निर्यातमा लगाइएका अन्य करमाथि पुनर्विचार गर्न ‘दृढतापूर्वक’ माग गरेको बताएको छ ।
इयुले यसअघि विश्वव्यापी स्टिल र एलुमिनियम निर्यातमा अमेरिकी भन्सार शुल्कको बदलामा अर्को हप्ताबाट केही अमेरिकी उत्पादनहरूलाई लक्षित गर्ने उपायहरू घोषणा गर्दै आफ्नै प्रतिआक्रमण सुरु गरेको थियो ।
२७ राष्ट्रको यो ब्लकले सोयाबिन, मोटरसाइकल र सौन्दर्य उत्पादनहरूसहित २० अर्ब युरोभन्दा बढी मूल्यका अमेरिकी उत्पादनहरूलाई असर गर्नेछ । तर इयुले उल्लेखनीय रूपमा बुधबार लागू भएको २० प्रतिशतको छुट्टै ‘मुक्ति दिवस’ भन्सार शुल्कहरूको विरुद्ध प्रतिशोध लिएको छैन ।
