काठमाडौं । विश्वव्यापी कोभिड १९ महामारीले जर्जर बनाएको अर्थतन्त्रको ‘उत्थान’का लागि सरकारका तर्फबाट ठोस कदम नचालिए पनि नेपाल राष्ट्र बैंकले धेरै नीतिगत सुविधा उपलब्ध गरायो । तर, राष्ट्र बैंकले अर्थतन्त्रको सहजीकरणका लागि भन्दै अघि सारेका कतिपय नीतिगत प्रावधान नै कर्जा प्रवाहलाई निरुत्साहित गर्ने ‘प्वइन्ट’ बन्यो ।
फलतः कोरोना कालपछि नेपालको अर्थतन्त्र अझसम्म समस्यामा छ । समग्र अर्थतन्त्रमाथि कालो बादल मडारिइरहँदा बैंकिङ क्षेत्रको पर्फर्मेन्स झन्-झन् खस्किँदै गएको छ । बैंकिङ क्षेत्र समस्यामा छ भनेर सूचित गर्ने ‘खराब कर्जा’को ग्राफ लगातार उकालो लागिरहेको छ । यथार्थमा, खराब कर्जाको स्थिति राष्ट्र बैंक र वाणिज्य बैंकका प्रमुख कार्यकारी अधिकृत (सीईओहरु)को साझा संस्था नेपाल बैंकर्स संघले सार्वजनिक गर्ने प्रतिवेदनहरुमा उल्लेख भएभन्दा पनि डरलाग्दो रहेको कतिपय बैंकरहरु नै बताइरहेका छन् ।
प्रतिकूल परिस्थितिमा अनुभवी बैंकर सुनिल केसीले डच सरकारको स्वामित्वमा रहेको एफएमओसँगको संयुक्त लगानीमा सञ्चालित एनएमबी बैंकको आठ वर्ष कुशल नेतृत्व गरे । यसबीचमा उनी बैंकर्स संघको पनि अध्यक्ष बने । संघको अध्यक्षता गरिरहँदा आफू आबद्ध संस्थामात्र नभएर २० वटै वाणिज्य बैंकमाथिका सहज-असहज परिस्थिति केलाउनुपर्ने बाध्यता उनमा थियो ।
तर, आफूले नेतृत्व गरिरहेको एनएमबी बैंकमा उनले बाह्य कार्यव्यस्तताको छायाँ पर्न दिएनन् । उनकै कार्यकालमा चारपटक राष्ट्रिय र एकपटक ‘बैंक अफ दी इयर’बाट बैंक सम्मानित भइसकेको छ । उनले नेतृत्व गरेको ‘टिम एनएमबी’को प्रयासले बैंकलाई थप बलियो बनाउँदै लगेको छ । केसीले उत्साहजनक तथ्यांकसहित वैशाख ९ गते बैंकलाई नवनियुक्त सीईओ गोविन्द घिमिरेको नेतृत्वमा जिम्मा लगाउँदैछन् ।
कर्जा प्रवाहमा एनएमबी बैंकको आफ्नै लय छ । बैंकले दिगो बैंकिङको अवधारणामा काम गरिरहेको छ । फलतः १० वर्षको तथ्यांक हेर्दा बैंकले इन्डस्ट्रीको औसतभन्दा बढी प्रतिफल दिइरहेको छ । यसको श्रेय पनि उनकै नेतृत्वदायी भूमिकालाई जान्छ । जोखिमको समयमा बिजनेस र नाफा बढाउनेभन्दा पनि संस्थालाई सुदृढ बनाउने भन्ने सीईओ केसी केन्द्रित भए र त्यसैअनुसारको रणनीति बनाएर काम गरे ।
बैंकले सानो तथा मझौला व्यवसायतर्फ २७-२८ प्रतिशत कर्जा प्रवाह गरेको छ भने ग्रिन फाइनान्सिङको हिस्सा निकै ठूलो छ । जलविद्ययुत, विद्युतीय सवारी साधन, नवीकरणीय ऊर्जा, बायोग्याँस, सोलारलगायतको फाइनान्सिङमा बैंकले अर्थपूर्ण लगानी गरेको छ । ‘बढ्दो वातावरणीय जोखिमका कारण व्यवसायमा परिरहेको प्रभावलाई हेर्दा ग्रिन फाइनान्सिङ नाफाका लागि भन्दा पनि जिम्मेवार ढंगको कर्जा प्रवाह हो,’ सीईओ केसी भन्छन्, ‘मूलतः हामी दिगो बैंकिङको अवधारणामा काम गरिरहेका छौं ।’
विज्ञान विषयमा स्नातक गर्दै गर्दा सन् १९९० को दशकमा उनले तत्कालीन ग्रिन्डलेज (हालको स्ट्यान्डर्ड चार्टर्ड बैंक) बाट बैंकिङ करियर सुरु गरेका हुन् । बैंकिङ क्षेत्रमा ३५ वर्ष बिताएका केसीले १५ वर्ष त एनएमबी बैंकको उच्च व्यवस्थापन तहमा रहेर काम गरेका छन् । एनएमबी बैंकमा उनी सन् २००८ मा नायब महाप्रबन्धकको जिम्मेवारीसहित प्रवेश गरेका थिए ।
नवनियुक्त सीईओ गोविन्द घिमिरेलाई नेतृत्व सुम्पिँदै गर्दा बैंकले चालु आर्थिक वर्ष २०८१/८२ को फागुनसम्ममा निक्षेप तथा कर्जा प्रवाहतर्फ राम्रो प्रगति गरेको छ । २०८१ असार मसान्तसम्म २ खर्ब २७ अर्ब १० करोड रहेको निक्षेप संकलन फागुन मसान्तसम्ममा ३९ अर्ब ७६ करोडभन्दा धेरैले बढेर २ खर्ब ६६ अर्ब ८६ करोड नाघेको छ । समीक्षा अवधिको निक्षेप संकलन वाणिज्य बैंकहरुकै दोस्रो धेरै हो ।
त्यस्तै यो अवधिमा असार मसान्तसम्ममा २ खर्ब १६ अर्ब ४३ करोड रहेको बैंकको कर्जा प्रवाह फागुन मसान्तसम्ममा २९ अर्ब १३ करोड रुपैयाँले बढेर २ खर्ब ३३ अर्ब ७४ करोड नाघेको छ । कर्जा प्रवाह पनि वाणिज्य बैंकहरुमध्येकै तेस्रो धेरै हो ।
वैशाखदेखि एनएमबी बैंकको नेतृत्व घिमिरेले गर्नेछन् । उनी हाल वरिष्ठ नायब प्रमुख कार्यकारी अधिकृतका रूपमा कार्यरत छन् । सन् २००९ देखि एनएमबी बैंकमा आबद्ध घिमिरेले सन् १९९५ मा नेपाल बंगलादेश बैंकबाट बैंकिङ करियर सुरु गरेका हुन् ।
त्रिभुवन विश्वविद्यालयबाट एमबीएस र कानुनमा स्नातक गरेका उनले ब्रान्च बैंकिङ र कर्जा बैंकिङमा गहिरो अनुभव हासिल गरेका छन् । वि. सं. २०७९ असोज ११ देखि उनले एनएमबी बैंकमा नायब प्रमुख कार्यकारी अधिकृतको रूपमा जिम्मेवारी सम्हाल्दै आएका थिए । राम्रो नेतृत्व क्षमता प्रदर्शन गर्ने अपेक्षासहित सञ्चालक समितिले उनलाई चार वर्षका लागि जिम्मेवारी दिएको हो ।
त्यस्तै बैंक सञ्चालक समितिले अर्का नायब प्रमुख कार्यकारी अधिकृत सुदेश उपाध्यायलाई वरिष्ठ नायब प्रमुख कार्यकारी अधिकृतमा बढुवा गरेको छ । उपाध्याय नौ वर्षदेखि एनएमबी बैंकमा कार्यरत छन् । उनले सन् १९९८ मा स्ट्यान्डर्ड चाटर्ड बैंक नेपाल (तत्कालीन नेपाल ग्रिन्डलेज बैंक) बाट बैंकिङ करियर सुरु गरेका हुन् ।
कार्यकारी भूमिकामा रहेका चिफ अफिसर (सपोर्ट, अपरेसन्स, सर्भिसेस) प्रमोदकुमार दाहाल, चिफ रिस्क अफिसर नवीन मानन्धर, चिफ ट्रान्सफर्मेसन अफिसर एवं इन्टरनेसनल बिजनेस श्रीजेश घिमिरे, चिफ सर्भिस एक्सलेन्स अफिसर डा. बुद्धि मल्ल र चिफ इन्फरमेसन एन्ड डिजिटल अफिसर रोशन रेग्मी पनि काविल बैंकर हुन् ।
पाँचवटा संस्थाबाट जोडिएका एक हजार ९५२ कर्मचारी कार्यरत बैंकको अध्यक्ष मनोजकुमार गोयल छन् भने संस्थापक सञ्चालकहरुमा शर्मिला सञ्जीव हार्दी प्रकाश र ठाकुरजंग थापा छन् । उत्तम भ्लोन, हरिषचन्द्र सुवेदी र शिरीषकुमार मुरारका सर्वसाधारण सेयरधनीका तर्फबाट सञ्चालक हुन् । बैंकको स्वतन्त्र सञ्चालकमा वन्दना पाठक छिन् ।
